Verhalen/gedichten van
Dedemsvaart (De Vaort)

’t Is stil an de bruggen en sluzen 
en de damp steg op uut het kanaal.
An de Vaort he-j de winkels en huzen,
een klein postkantoor, het olde gemaal.

De enten bunt druk an de proat
en een koekoek die zingt van verdriet
en de was hangt op maondag op straot
en ver in het riet klinkt het duustere lied.

Waor grös was is asfalt ebouwd
want ’t mos nog veul beter gaon lieken.
Waor ’t geluk met beton wordt verbouwd
En dan mu-j now es kieken.

De kerels an de markt staot te praoten,
gaot de schepen het darp op en neer
en de mensen die praot aover vrogger 
en aover ‘t land en aover het weer.

En d’r wordt steeds meer asfalt verbouwd
want 't mos nog veul better gaon lieken.
En alweer een parkeerplaats ebouwd
en dan mu-j now es kieken.

Steeds meer en meer asfalt verbouwd. 
En wie dempen de vaorten en wieken. 
En alweer een parkeerplaats ebouwd 
en dan gao-j moar es kieken.

Harm Jan Wilbrink
Van de dvd Uutspreken (IJsselacademie, 2006).

Op de briede zaandweg, daor now en dikke laoge sni'j op lag, löp Harm.

Pettien op mit glimm'de klappe; knap zwart  buissien an, det net as de broek van ’n groter was emaakt, 'n beetien verkort, mar niet vernauwd, broekspiep'n ummeslaag'n, skaopegrieze hoaz'n of kous'n an, en 'n paar spiksplint'r ni'je klomp'n, zo was hi'j.

In d'iene haand drög hi'j en pongeltien goed, d’aand’re haand höld hi'j in de buusse.

As de haand, die 't pongeItien druug, kold begun te word'n, kwaamp de aand're uut de buusse, naamp 't pongeltien aov'r, dan aosemde Harm èv'n op de kolde haand um hum wat warm te maak'n, en dan gunk die weer in de buusse.

Zo gunk 't deur, tutdet hi'j prebeerd’n um 't pongeltien onder de narm te draag’n en de beide haand'n te glieke in de buusse te stikk'n.

Mar 't gunk niet, 't was te groot daorveur en um beurten drög hi'j 't dan weer in d'iene, dan weer in d'aand're haand.

Hè! wat was 't toch lilluk kold, hi'j riwwerde aov'r zien hiele lief.

't Gaon was muujeluk: d'r was nog gien iene langers die weg egaone die morg'n, en as hi'j niet zo goed de weg ewet'n had, dan zul hi'j d'r haoste verdwaal’n kön'n.

Det hi'j d'r now ook net uut mus!

Toe zien vader d'r lest aov'r begunn'n was, det Harm now al groot genogt was um bi'j 'n boer te dien'n, toe had hum det wel mooi toe eleek'n, mar now 't er op an kwaamp, now-had hi'j de aorugheid d'r glad of.

Nao zukke vrömde mèns'n, hi'j kende ze gil niet; en now zuk lilluk weer; hi'j was veule liev'r in huus ebleev'n; mar d'r hölp niks an.. . . 't mus wèz’n.

Zien moeder had t'r ook wel teeg'n op eziene, ze had eerst zon waark ehad um zien kleer’n wat op te hemmel'n. D'r mus nog wat ni’js bi'j ekocht word'n, en d'r was haoste gien geld veur.

En now alles veur menare was en hi'j vanmorg'n op stap zul, kun hi'j wel zien, dat zien moeder ekreet'n had. Det kun hi'j niet goed hebb'n. En toe ze teeg'n hum zè: “Harm, zöj goed oppassen, mien jonge”, toe kun ze haoste niet meer praot'n. En toe hi'j zè: “Ja, moeder”, toe kun hi'j 't zöls ook niet meer.

Zien vader zag 't wel, en um die prakkezaosies wat weg te praot'n zè hi'j: “Now jonge, now muj mar fiks oen beste doen heur, det de boer gien klaag'n aov'r oe hef; en ie mut t’r op rèk’n, de’j zo mar niet gaot loop'n, a’j ‘t ies wat slim hebt, want ie gaot d'r zo weer nao toe”. (…)

Lucas Jonker
Uit: Harm, boer’nlev’n an de Riest (Zwolle, Tijl, 1929. 149 p. Begin hoofdstuk 1.)

lk bin geboren in een veenkolonie. An een vaort die mit deur ien van mien veurvaders egraven is.

Wonen an een vaort is 't mooiste dat der is. Eerst weej niet aans, later hej twei kaansen. Of ie wilt nooit meer vut, of ie wilt nooit meer weerumme. Ik wil nooit meer weerumme. Mar alleman die ‘t heuren wil za'k zeggen dat wonen an een vaort 't mooiste is dat der is. 't ls trouwens ok zo.

Ien van mien veurvaders greuf dizze vaort begun 19de ieuw. Zien kiender, klein-, achterklein- en achter2xkleinkiender trökken de wereld in. Hen De Rievest, De Wiek, De Stapel, De Balk, De Vaort.

Ie kunt 't zo gek niet bedèenken.

Leven in 't veen was armoede en ellende. Mit veule draank um 't wat leefbaar te maken. ’t Was verschrikkelijk. En toch slao'k op mien reizen deur de wereld gien vennegien of verlaande wieke over a'k in de gelegenheid bin. En elke plaggenhutte giet op de foto. Mit mij derbij. 'Kiek,' zeg ik tegen mien kiender, 'in zo'n huusien woonden oenze veurolders.’

‘Kriege wij dommies een ijsien?' zegt ze dan nikkoppend. Zij kent de verhalen en weet der mit umme te gaon.

Martin Koster

Uit: Zölfportret mit sparzegelties (Stichting Het Drentse Boek, 1995. p. 47)