Over de taal van
Blokzijl (Blokziel)

De taal van Blokzijl: Stellingwerfs?

Op de streektaalkaart van Nederland uit de Bosatlas is te zien dat Blokzijl aan de rand van het gebied ligt waar een variant van het Nedersaksisch wordt gesproken die Stellingwerfs genoemd wordt (gebied 22, groen). De taal van Blokzijl wordt daar echter niet toe gerekend. Het is een taal die nog meer afwijkt van de aangrenzende dialecten dan de taal van Kuinre.

Blokzieliger eigenaardigheden

In Kuinre klaetert et waeter niet tegen de glaezen, zoals in de rest van het Stellingwerfse taalgebied, maar klatert het water tegen de glazen. In Blokzijl daarentegen klaotert et waoter tegen de glaozen. Daarmee is meteen een van de meest opvallende verschillen met de rest van Overijssel genoemd. Anders dan in Kuinre en andere Overijsselse plaatsen wordt in Blokzijl geen onderscheid gemaakt tussen de aa van water en glazen enerzijds en de ao van bijv. skaop ‘schaap’ en gaon ‘gaan’ anderzijds. In Blokzijl zijn beide aa’s een ao: waoter, glaozen, skaop, gaon.

Dat het Blokzijls zo anders klinkt dan de taal van de omgeving, heeft zeker te maken met de geschiedenis van deze plaats: pas in de 16eeeuw krijgt deze gestalte als vesting van de Hollandse legermacht. Aanvankelijk was het dus een Hollandse vestiging.

Behalve de afwijkende klinker in water, glazen etc., onderscheidt het Blokzijls zich nog in andere opzichten van het Kuinders.

In het Blokzijls is in de hieronder genoemde woorden onder 1. de -e aan het woordeinde weggevallen, terwijl die in Kuinre (en overige Overijssel) is blijven staan. Een ander verschil bestaat hierin dat de verkleinwoorden in Blokzijl vrijwel altijd uit op -jen (2) uitgaan, en dat het voltooid deelwoord wordt gevormd met behulp van het voorvoegsel e-, zoals in Vollenhove en de rest van Salland. In Kuinre heeft dit geen voorvoegsel, evenmin als in het overige Stellingwerfs (3).

 Het hele artikel over de taal van Blokzijl vindt u hier.