Auteurs uit
Nieuwleusen (Ni'jluzen)

Klazien J. Bijker‑van Hulst (Staphorst, 21-03-1931, adres: Den Hulst, M 86, net over de grens van Nieuwleusen). Na de huishoudschool moet ze thuis op de boerderij meewerken en helpen in de buurt waar dat nodig is bij ziekten, geboorten enz. Na haar huwelijk verhuist Klazien na enige jaren naar Woudenberg en daarna naar Balkbrug, waar ze nu nog woont. Klazien voelt zich sterk verbonden met Nieuwleusen. Ze schrijft in de streektaal en in het Nederlands en won regelmatig prijzen o.a. van de openbare bibliotheken, de Ned. Bond van Plattelandsvrouwen en de IJsselacademie. In de bundels van de IJsselacademie is regelmatig werk van haar opgenomen. Klazien Bijker publiceerde twee bundels: Den Hulst en daaromtrent; gedichten (2006), gedichten in het Nederlands, en In ’t schemerduuster; gedichies (2006), gedichten in het dialect van Nieuwleusen. “Hej 't al heurd?” staat in: Pennevrucht'n van plattelandsvrouwen oet Overiessel (Zwolle, Pl. oet Ov., 1995).

Hendrik Sterken Rzn  (Staphorst, 08-09-1915 – Nieuwleusen, 19-04-2010) is geboren ten noordoosten van de gemeente Nieuwleusen, maar was sterk gericht op de gemeenschap van Nieuwleusen. "Voorbestemd om boer te worden, ontwikkelde hij, naast agrarische kennis, een grote belangstelling voor de geschiedenis van zijn geboortestreek. Dit, gecombineerd met een literair talent, leidde tot het schrijven van vele gedichten en verhalen", aldus de flaptekst van Ni'jluusen mien dörpien (In eigen beheer, 1976). Hierin vertelt hij over het Nieuwleusen en Staphorst van vroeger, afgewisseld met gedichten. Uut 't boer'n-laand (In eigen beheer, 1987) is een dichtbundel in de streektaal. Ook publiceerde hij in De Moespot: 'In memoriam Klaas Russcher' (nr. 87. p. 41), 'Drie eenheid Rouveen Staphorst IJhorst' (nr. 106. p. 21), 'Ni'jluusn van vrogger' (nr. 149. p. 42) en 'De kippen van Henduk Jan' (nr. 154. p.  27). Hij schreef het lied Ni'j luus'n mien dörpien en heeft dat in de jaren zestig zelf gezongen voor het radioprogramma Onder de groene linde. Het lied is opgenomen op de DVD Mooi Natuurlijk (2010) van dialectzanger Aalt Westerman.

Aalt Westerman (Nieuwleusen, 28-06-1946) zingt Nieuwleusense en Sallandse streektaalliedjes welke grotendeels door hem zelf zijn geschreven en waarbij hij ook zelf de muziek heeft gecomponeerd. Aalt Westerman, die vanaf 1972 muziek maakte met The Yellow Stars, begon in 1998 met solo-optredens in het Sallands. Met Dinie Bijker vormde Westerman het Vechtdal Duo. Voor de lokale zender Vechtdal FM verzorgt hij het programma Dialect in 't Vechtdal. Voor de regionale zender RTV-Oost presenteert hij het programma Luusterlieties met streektaalmuziek.

Inmiddels is hij op een hele reeks cd’s te beluisteren. Naast verzamel cd’s met andere artiesten bracht hij eigen werk uit op: A'j geluk hebt... (1997), Zingt oaver... (1999) en Mien streek... taal (2002). Samen met zijn dochter Anja bracht hij Luuster mar ies... (2006) uit.

Aalt Westerman heeft meegewerkt aan deel 3 van Mooi Overijssel (CNR Entertainment, in samenwerking met RTV Oost, 2006. 3 dvd-video's),  een project waar per cd/video een deel van Overijssel wordt bekeken en bezongen. 

Jan Zantinge (Dwingelo, 23-04-1927 – Nieuwleusen, 28-05-1996) was een meester in het schrijven van korte verhalen. Na de mulo heeft hij tussen 1947 en 1950 als militair in Nederlands-Indië gediend. Jan Zantinge kwam in 1954 naar Nieuwleusen en was er 25 jaar, tot zijn pensionering, (hoofd)onderwijzer van de openbare Koningin Julianaschool. Na zijn pensionering begon hij te publiceren en dan vooral in de Drentse literaire tijdschriften ‘Oeze Volk’ en ‘Roet’. Hij schreef over herinneringen aan zijn jeugd en het leven in een dorp en onderscheidt hij zich door het schrijven over politionele acties in Nederlands-Indië en met het gedicht ‘Asielzeuker’(Maandblad Drenthe, februari/maart- nummer 1992). Henk Nijkeuter heeft zijn verhalen en gedichten verzameld in ‘Flustern zunder zwiegen’ (Zuidwolde; Het Drentse Boek, 2007. 138 p.).

In Overijssel is uitgegeven: ‘Ach, 't is mar een kleinigheid, mar...’ en ‘Feui toch’, in ‘De aandere wereld: toneelwerk’ (IJsselakademie, 1987. p. 31 en 37). ‘Heur bevrijding’, in ‘Is 't noe dat 't pas begint?’ (IJsselakademie, 1995)

Bron: Een rondje Nieuwleusen; samengesteld door G. Bartels Martens. (Kampen, IJsselacademie, 1997)

Bron: http://www.hetdrentseboek.nl/auteurs/204-zantinge-jan-1927-1996

Berend van Duren (Nieuwleusen, 12-09-1919) is geboren in Den Hulst , waar zijn vader een kleine boerderij had. In 1946 ging Van Duren in Zwolle wonen en werkte achtereenvolgens bij uitgeverij Tijl, het Ministerie van Landbouw en, als hoofd van het archief, bij het Ministerie van Volkshuisvesting; beide directie Overijssel.

Voor zijn verhalen en gedichten in de streektaal liet hij zich inspireren door zijn eigen ervaringen en contacten met inwoners uit Nieuwleusen. Twee in het Nederlands geschreven boeken heeft hij in eigen beheer uitgegeven. Gedichten en verhalen van Berend van Duren werden regelmatig gepubliceerd in ‘Ni’jluusn van vrogger’; kwartaalblad van die vereniging, zoals: ‘De drie spoken’ (1985, maart. p. 16) , ‘Schraopers’ (1987, sept. p. 47 t/m 48), ‘De verkoop gunk niet deur’ (1988, juni. p. 38 t/m 39).

‘Boer's  en Spiekerweggie’ is opgenomen in ‘Een rondje Nieuwleusen’, samengesteld door G. Bartels Martens. (Kampen, IJsselacademie, 1997. 122 blz.). Een fragment: Olde Kloas //  De oldere mensen op Ni'j-luusn hebt um nog wel ekend. Olde Kloas Musker. Een stille en nogal op zich zelf levende man. Een zwarte jas an, niet al te schone. Met zien kiste ging Kloas de boer op. Ien die kiste zat van alles wat de vrouwen gebruuken konden. Veters, band en goaren en veur de kienders klein speulgoed.(…)

Hendrik Entjes (Rheine in Westfalen, 17-09-1919 – Nieuwleusen, 08-05-2006). Heinrich groeide op in Vroomshoop en was daar ook onderwijzer. Daarna werkte hij als leraar te Almelo, Amersfoort en Zwolle en als lector aan de Westfälische Wilhelms-Universität te Münster. Entjes beschouwde professor dr. C.B. van Haeringen (zie Dedemsvaart) als zijn belangrijkste leermeester. Die bracht hem op het spoor van de streektaal van Vriezenveen. In 1968 promoveerde Entjes aan de universiteit van Münster op ‘Die Mundart des Dorfes Vriezenveen in der niederländischen Provinz Overijssel.’  In 1964 werd Entjes hoofd van de lexicografische afdeling van het Nedersaksisch Instituut van de Rijksuniversiteit Groninger (RUG) en in 1974 werd hij benoemd als hoogleraar Nedersaksische taal- en letterkunde,tot zijn emeritaat in 1982.

Hendrik Entjes was een autoriteit op het gebied van de taal- en letterkunde van Oost-Nederland en de aangrenzende Nederduitse gebieden. Al vroeg heeft hij zich ingezet voor een gelijkwaardige plaats van de streektaal of ‘moedertaal’ ten opzichte van het ‘algemeen beschaafd Nederlands’, nu de standaardtaal genoemd.

Naast de vele wetenschappelijke publicaties betreffende de taal- en letterkunde schreef hij verhalen en gedichten; af en toe in de streektaal, zoals: De leuge stee. In: Schriewied; verhalen en gedichten van Neersasse Schrievers (1958) en eerder gepubliceerd in de Moospot, tiedschrift van de Sallandse schrieverskring.

Herman Bomhof (Landgoed Hohenheim bij Apeldoorn, 04-02-1919 - 1989) ook wel Hermen Bomhof Wzn, was na de Tweede Wereldoorlog journalist bij de Nieuwe Apeldoornse Courant/Noord Veluws Dagblad en wist van zijn hobby zijn werk te maken. Hij schreef in opdracht toneelstukken,  revues en openluchtspelen en regiseerde die ook. Voor Nieuwleusen schreef hij de revue ‘Met volle vaart’, ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan van de Coöperatieve Stoom-Zuivelfabriek 'Onderling Belang', opgevoerd op 7 oktober 1947 in café Schoemaker. Het succes was zo groot dat er elf opvoeringen voor het voetlicht werden gebracht. De muzikale leiding was in handen van J. van Neck, ook uit Apeldoorn. Een van de gezongen liedjes was: Ni’jluusens lietien, dat daarna min of meer de status van‘dorpslied’ kreeg. Het is gepubliceerd in: ‘Ni’jluusn van vrogger’(1986, juni, p. 31) .

Ni’jlusens lietien // Woar of ik ooit mag komen of reizen wied in't rond, / Ien plekkien ol ik oge, doar lig mien vaar zien grond! / Doar bint mien geile weiden, doar kieft' en leeuwruk vlug, / Doar oasemt blij mien böste Nijlusens vrije lucht! / Doar gruûjt de bärkebomen fris an de waterkaant, / Ligt't mooiste schilderrijchien van eel oews Nederlaand!,(…)

Arend ten Oever (Dwingelo, 24-09-1943 – Hoogeveen, 18-07-2012), raadslid en wethouder in Hoogeveen, burgemeester van Nieuwleusen, (1993 – 2001) en Ommen (2001 – 2006), was voorzitter van de Stichting Het Drentse Boek, van de gezamenlijke Streektaal Organisatie in het Nedersaksisch Taalgebied (SONT) en bestuurslid van de Stichting IJsselacademie. Zijn inzet voor het behoud en de erkenning van het Nedersaksisch was bewonderenswaardig, maar hij heeft nog net moeten meemaken dat in 2012 het Nedersaksisch niet door de rijksoverheid werd erkend onder deel III van het Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden.

A.C.M. Schoemaker-Ytsma - Zo zegge wi'j det; van A tot Z! Woorden en gezegdes in het dialect van Nieuwleusen (Nieuwleusen: In eigen beheer, 2006. 116 p.), met een ‘aanvulling’ (2009, 28 p.)

Evert Dijk (Vinkenbuurt, Ommen, 1914 - 1982) was boer, schrijver, dichter en amateurhistoricus. Hij publiceerde zijn verhalen en gedichten meestal als Evert Diek. Na zijn overlijden zijn die verzameld en geredigeerd uitgegeven in: Als de dag van gisteren: verhalen uit het leven van Evert Dijk (Ommen: Historische Kring Ommen, 2004). Het zijn in de streektaal geschreven herinneringen over de periode 1920-1931 van een boerenzoon uit Vinkenbuurt, met veel contakten in Nieuwleusen. Het gedicht 'n Groet aan Ni'jluus'n is gepubliceerd in het Kwartaalblad van Ni’jluusn van vrogger; juni 1983).

Lees ook over Evert Dijk bij Ommen.

Irene van Oenen Irene Henriëtte Willie studeerde Milieukunde aan de Rijkshogeschool IJselland in Deventer. Ze woont met haar partner, onderwijzer  Hans Voskamp aan de Kringsloot-West nr.3, tussen Nieuwleusen en Oudleusen. Ze is beleidsmedewerker duurzaamheid bij de gemeente Dalfsen, weet als ambtenaar ingewikkelde materie op heldere wijze te beschrijven. In 2007 greep ze net naast de prijs voor best schrijvende ambtenaar van Nederland. Ze let heel bewust op haar taalgebruik. "Het is een soort aanleg, denk ik." En collega's weten haar te vinden. "Dat komen ze met een brief aan en vragen 'is dit ongeveer goed?'. Ze weten dat ik het dan afmaak. Daar trap ik altijd in", lacht ze. In haar vrije tijd schrijft ze over gebeurtenissen in haar omgeving en het platteland. 

Bron: De Stentor, 1-12-2007