Verhalen/gedichten van
Giethoorn (Gieteren)

De ruugte wordt beskreven
as de naoture
die in vol ornaat lig te pronken

Oneindig et versperde pad
waor brummeltakken
as schrikdraod et waark doen

Et gedierte kreg alle kaans
om te zorgen veur een
naotuurlijke welstaand

Waeterplaanten klemmen zich vaaste
en pronken in vol ornaat
wanneer et eur tied is

Graozend en herkouwend vee
op 't greune laand
in een kleurriek decor

De aarfenisse van eeuwen
kan worden deur-egeven
mit een saus van attent en alert

De geur van bloemen
Et schuum van de golven
De kleur van de vlinders
Et wuifende riet
De vlucht van voegels
Et consert van kikkers

Riekdom in DE KOP!!!

Femmy Woltman-Groen

Giethoorn

Fanfare in "Fanfare"

“Oe dat gunk mit de film? Now in 1958 adden wi'j de eerste repetitie bi'j café Mol. Bert Haanstra en Rudi Meyer (de producent) vertelden oons van eur plannen. Eerste zeden wi'j: "Och wat kan oons dat toch skelen jown.”
“Ja maar wij betalen jullie ervoor.”
“Och maor wat emmen wi'j eigenlijk an al dat geduvel.”
“Ja, zo negatief worde er eerst eproot.”

Op voorstel van de regisseur en Meyer gingen de muzikanten zich nader beraden terwijl de filmmensen aan de tap het resultaat afwachtten.
“De lonen waren toendertied zo'n zestig gulden in de weke, dus leek oons een tientien per dag wel mooi. Haanstra adde ezegd: "Je kunt je loon soms in een kwartier verdienen, maar ook moet je soms voor hetzelfde een lieve lange dag aanwezig zijn.”
“Veurzitter Timmerman uut Steemuk, wat vri'jer dan wi'j, vund een tientien niet genog.”
“Zullen wi'j 12,50 vraogen?”
“Of vuuftien gulden, docht Ferdy.”
“Maor jonge as wi'j teveule vraogen dan ang ie. Toch maor waogen op goed gelok.” Ferdy naor ‘t café. En wee-j wat Haanstra zee? “Ik vind 15,- wat an de krappe kant, ik maak er 20,- van."
“ Adden wi’j now maor dartig evreugen. Ja, zo is de mens!”

De mensen van Fanfare hebben prettig met de mensen van de film samengewerkt. Over en weer. Met de instrumenten werd nogal ruw omgesprongen, zoals men ook in de film kan zien.

“Er worde mit enneweer egooid dat 't niet mooi weer waas. Maor dat gaf ja niks. Wi'j kregen ommers toch ni'je instrumenten as de film klaor waas. Ja dat dochten wi'j... Er is ook wel over espreuken, maor daor bleef et bi'j. Wi'j emmen er gien drokte over emeuken maor et klopte feitelijk niet.” 

Door Peter Scholten verteld aan Tom Vos.

Uit: Punterend door Giethoorn. Oude Gieterse verhalen met een Gieterse woordenlijst (Zutphen, De Walburg Pers, 1981, p. 39)

Karstirritatie

.k gao der ies even lekker veur zitten. Bi’j hoge uutzundering heb ik namelijk even de tied um ies wat te lezen en mi’j luchtledig te vermaken. De Margriet en de Libelle grijnzen mi’j tegemoet en ik schoefele mit de beide damesbladen lekker in het hoekien van de banke.
De vlammegies van de kachel flikkeren now en dan wat hoger op en het is behaaglijk warm in kamer. Mien man leest de krante en er stöt een cd op mit mooie begrafenismuziek. Zeg now zelf: wat wil een meinse nog meer?
As de kienders het fatsoen hebben um hun lichamelijke ofwezigheid nog wat te rekken, stöt mi’j niks meer in de weg van een half uurtien dom genieten.
Er is maar iene stoorzender: het gefluit dat achter de krante wegkump.
“Eh, ie vernaggelen die muziek, ku-j asteblieft even ophollen mit dat valse getjoerik?”
De krante verschöf nog gien millimeter en de man er achter tjoerikt onverstoorbaar deur. Now, veuruit, ik zal niet direkt trammelant schuppen, de sfeer mut nog even knus blieven.
Ik pakke de Margriet en zie dat het een karsteditie is. De eerste pagina kopt: ‘Volop inspiratie voor een heerlijke kerst!’
Even knippere ik mit de ogen. Hef ien van mien kienders soms mien totale gebrek an karstinspiratie verlinkt an die redactie? En mutten ze dat dan now zo neudig van die pagina ofskreeuwen? Ik probere mien oprukkende poesterigheid zo goed meugelijk de kop in te drukken. Foj foj, ik laote mi’j deur die eerste pagina de ballen nog niet uut de karstboom kieken.
Nao wat onnozele engelenverhaalties kump een grote foto in beeld van een uutgebreid veurgerecht. Een prachtig gedekte taofel, mooi bestek en lekker liekende liflaffies op de börden. Die liflaffies hieten ‘een fluweelzachte knolselderijsoep met een garnering van bospaddenstoelen. Een goed begin!’
Bospaddenstoelen…
Knolselderijsoep...
Ik zie de zoerproemgezichten al veur mi’j as ik die paddestoelen en knollen op taofel zol zetten. Ik denke dat ze veur het eerst zollen verlangen nur mien eigen, mit zörg angebrande eerappels. En nur die tomatengruuintesoep, boordevol frutsel, die sommigen van ons tot kukken brengt.
En of het nog niet genog is, zie ik hoe ik de karstkaarten an kunstige etagères, spiegels, fotoladders en kroonluchters kan hangen.
Mien onbegrip kreg vleugels. Waor halen die meinsen de tied toch vandaon um zulke flauwekul in mekare te zetten? Onze karstkaarten wörden altied snel en simpel, mit plakband, an de keukenlampe ehöngen. Ja, in de keuken. Want dan kan iederiene zien hoe popi-jopi wi’j bin. Bovendien zit er een spanning an die slierte kaarten: bi’j wie zol disse keer een gedeelte van de kaarten in de soep belanden?
De volgende bladzijden laoten een vekansiehusien zien, midden in de sni’j. Een prachtige jonge vrouwe, genaamd trut, trekt mit veule plezier een karstboom deur de sni’j, samen mit een hele knappe vent, genaamd spetter. En o, wat lachen ze. En o, wat hebben ze mooie en passende trek-veurt-die-karstboom-kleren an.
Op de volgende bladzij is diezelfde spetter an het sni’jrumen, mit weer passende wat-genieten-toch-dat-sni’jrumen-kleren an.
Ik gao wat rechter op zitten en marke dat ik de bladzieden wat heftiger ummeslao. Trut en spetter stralen mi’j namelijk bi’j elke volgende pagina steeds gelukkiger tegemoet. En elke keer hebben ze andere kleren an en zitten ze stralend van geluk veur een holtkachel, mit lekkere eigengebakken koekies die ze opeten nao een heerlijke frisse wandeling deur de sni’j. Mit passende eigengebakken-koekieskleren an.
Eigengebakken koekies? Wi’j hebben niet iens een oven, laot staon dat ik al de gave hebbe um koekies te bakken. Ja, anbranden, dat zol mi’j mit glans lukken.
En laot staon dat ik stralend mit mien man veur onze kachel gao zitten. Veul te krap, binnen een paar tellen liggen wi’j allebei mit verbrande harsens tegen de ruties an.
En laot staon dat wi’j veur die kachel al zitten te stralen nur mekare! Dat bin meer blikken van: “Man, wat hiete hier! Ik heb meer zin an een sukelagien.”
De volgende bladzieden maken mi’j nog gekker in de kop: de versierde eettaofel kump namelijk an bod. De vraoge die der bi’j stöt is: ‘Wie zetten we naast wie?’
…Hoezo, wie naost wie!!?
Zitten is de boskop en eten!
As ik de pagina weer ummeslao heb ik zomaar een stuk papier lös-escheurd.
En da-s niet mien schuld, dat kump deur wat ik zie: prachtige, blote, kolde jurkies die ’s aovens, ter verhoging van de karstsfeer, an-etrökken mutten wörden! Mit schitterende, passende blote jurkies-sieraoden der bi’j.
Now, ik zie mi’jzelf al lopen hier in huus. Klein jurkien an, blauwe lippen van de kolde, kiepevel van hier tot Tokio en een klapperend gebit waorvan de vullingen der ien veur iene uutvallen!
Echt waor, heur, der hoeft niet veule meer bi’j te komen of ik steke dat hele blad in de fik!!! Ik kieke de kamer rond. Der is wat veranderd an de sfeer.
En dan zie ik de oorzaak: der lopen een paar grote lummels doelloos rond, in het veurbi’jgaon mekare wild anduwend en potien haokend.
“Man, wat saai hier! Ik doe de tilleviesie an, heur, der is voetballen op. En wie haalt er wat chips op? En neemt dan metiene de cola mee!”
’t Is dudelijk, ik bin de regie over de huuskamer in ien klap kwiet.
Toch is er nog ien solide factor anwezig: het irritante fluit-getjoerik van mien man.
En dan knapt er wat in mien heufd: ik springe op, slao de krante uut zien handen en jammere: “Kiek, da-j niet fatsoenlijk kunnen fluiten is nog tot daor an toe, maar da-j nooit ies samen mit mi’j willen stralen veur de kachel vien ik in ien woord gezegd kwetsend!”
Hi’j kek mi’j an en knippert zelfs niet mit zien ogen as ie zeg: “O. Bin der nog sukelagies?”

Frouk Alice Weijs, uit Löslaoten, IJA, 2009

..

Weerbericht

“Het is een zwaore locht,” zee de man
Ik dochte, wat wet hi-j daor now van
de locht dref toch vanzelf

Maar nao een posie,
‘t kwam heel ongelegen,
völlen de eerste regendruppels
naor beneden.

“De locht wordt lichter” docht ik toen
en zee dat tegen de man
“Dat eb ie goed ezien,” zee hi-j
en trök een dreuge jasse an.

Femmie Woltman,
Van de cd Meisuurties.( IJsselacademie, 2006)

eerder gepubliceerd als "Tekst van de maond", februari 2013

Aarfst

In de lente en de zomer,
is de aarfst nog heel ver vort,
en ie daenken dat de zunne
eigenlijk niet minder wordt.

Maar zo zaachies, o zo zaachies,
valt er ies een schaeduwplek,
och, zoe’n vlekkie is niet slum eur
in de zunne zit nog rek.

Wi’j verschoeven onze stoelties,
zitten weer mooi in het locht,
en wi’j leven onze levens,
maar soms veulen wi’j wat tocht.

En wi’j moeten weer inleveren,
’t zunlocht lat ons in de steek,
huverig doe-j een stap trogge,
want ons vellegie wordt wat week.

En opiens komp dan et weten:
’t is de aarfst – septembertied,
dag mien lente, dag mien zomer,
aarfst zingt ook een heel mooi lied.

Gees Verbeek-Drost, Oldemarkt (streekaal Giethoorn)

Eerder gepubliceerd op de Overiesselse spreukenkelender (Kampen; IJsselacademie, 2014)