Over de taal van
Diepenveen (Diepenvenne)

De taal van Diepenveen: Sallands
In Diepenveen wordt een variant van het Nedersaksisch gesproken die Gelders-Overijssels wordt genoemd. In Overijssel noemen we dat meestal Sallands. 

Verschillen met het Dèventers
Diepenveen ligt niet ver van Deventer, maar de taal is toch niet hetzelfde. In het artikel over de taal van Deventer noemden we vier Deventer kenmerken. We gaan hier na, in hoeverre die ook voor het Diepenveens gelden.

1. Lange klinker in èten, göte, kaoken
In een strook langs de IJssel, op het kaartje hieronder het gebied van het Centraal-Sallands genoemd, komen lange klinkers voor in woorden als eten, goot en koken. In Deventer zegt men èten, göte, kaoken. Oostelijker, in Raalte bijvoorbeeld, is het etten, götte, met een korte klinker. Diepenveen sluit zich wat betreft de lange klinkers meestal aan bij Deventer, maar heeft wel zönne ‘zoon’, prötjes ‘praatjes’, stek ‘steek’, terwijl Deventer in deze woorden een lange klinker heeft: zöne, pröötjes, stèèk.

Indelingskaart van het Sallands uit Bloemhoff, H., 'Klank en vormleer'. In: Handboek Nederaksische taal- en letterkunde. Assen 2008, p. 86

2. Diepenveen: niet de stadse öö voor r
Net als Zwolle en Kampen heeft Deventer een r die als een keelklank klinkt, een zgn. brouw-r. Daarmee hangt samen dat de ao voor de r wat meer voor in de mond wordt gearticuleerd en klinkt als öö. In Deventer wordt voor ‘jaar’, ‘waar’ gehoord: jöör, wöör. In Diepenveen wordt hier, net als in Wijhe, joor en woor gehoord.

3. Oostelijke klinkers
Deventer heeft in de woorden breef, greun en book (‘brief’, ‘groen’, ‘boek’) een 'oostelijke' klinker. In de rest van West-Overijssel wordt vrijwel altijd brief, gruun en boek gehoord.
Diepenveen sluit zich hierin bij Deventer aan, maar niet helemaal. Men zegt hier wel breef ‘brief’, beden ‘bieden’, greun ‘groen’, meu ‘moe’, blomen ‘bloemen’, doon ‘doen’, maar ook gieten (Deventer: geten), die (Dev. dee), niet (Dev. neet). De ee is dus in Diepenveen soms een ie geworden.

4.De diftongische eej, euw, oow
In het Deventers klinken de ee, eu en oo, de hoge middenklinkers, als eej, euw en oow, dat wil zeggen: min of meer als een tweeklank, een diftong.
Enkele voorbeelden: zeejker ‘zeker’, bleejven ‘bleven’, heuwgte ‘hoogte’, heuwfd ‘hoofd’, zoow ‘zo’, poowten ‘poten’.
Dit is typisch voor Deventer, in Diepenveen komt het niet voor.

Meer lezen over de taal van Diepenvenne? Klik hier.