Auteurs uit
Kampen

Dik Kasper-van Dijk (Kampen,22-06-1923) werd in een stadsboerderij in Kampen geboren en is boerin op het Kampereiland. Ze deed regelmatig mee aan schrijfwedstrijden van de IJsselacademie. Haar bundel Mei in de polder (Kampen : Stichting IJsselacademie, 2006. cd met  tekstboekje) bevat gedichten en verhalen die worden voorgelezen door de auteur in het Kamper dialect. In de Westerkerk in Brunnepe werd op 27 september 2009 een kerkdienst in het Kampers gehouden waarvoor Dik Kasper-van Dijk en Etty RensBoekien het vertaalwerk voor hun rekening hadden genomen. Van de dienst is een cd uitgegeven, de liedteksten staan op de site van: Gereformeerde Kerk van Kampen. 

Jan Baptiste Keuter (Kampen, 1914-2002) groeide op in een vrijzinnig doopsgezind gezin. Hij was onderwijzer te Hengelo en Kampen. Onder het pseudoniem Drikus schreef hij vanaf 1948 ’Eij ’t ook ’eurd’: columns in mild-kritische stijl in de Kamper streektaal over actuele gebeurtenissen. Hij deed dat aanvankelijk in Strijdend Nederland, daarna in de regio-editie van Het Vrije Volk, en in het Kamper Nieuwsblad. Sommigen van deze columns zijn gebundeld in Eij ’t ook éurd? (1978) en Woar ’t schier is um te leven (1989).

Keuter is de dichter van het Kamper stedelied. Voor het lespakket "Een eigen taal" (Gemeente Kampen) vertaalde Drikus twee kinderboekjes van C. Backx in de taal van Kampen: Koos en Bep werd Gait en Dientien en Koos en Bep op het ijs werd Gait en Dientien op ’t ies (Kampen, Kok, 1981, 1985).

Bron: Lespakket “Een eigen taal”: http://www.destreekcentraal.nl/Kampen/Lesbladen_Streektaal.pdf

Bron: Huib Strengers, ‘Jan Keuter, alias Driekus’, in: Kamper Almanak 2003, p. 238-240. /  Kamper Almanak, 2010, p. 94

Klazien uut Zalk, ook wel Klèùsien uut Zalk (pseudoniem van Klaasje Rotstein-van den Brink; Zalk, 13-03-1919 – Zwolle, 5-06-1997) was een geboren vertelster en verdiepte zich in de weerkunde. Haar eerste verhalen en anekdotes publiceerde ze in bundels in het dialect van Zalk: Regels veur et weer, en nog een heleboel meer (Kampen: Stichting IJsselakademie, 1981) en De spokende kleedwagen: volksverhalen, anekdotes en nog wat (Kampen: IJsselakademie, 1984), met verhalen afkomstig uit haar familie en omgeving, met uitleg en verklaring van de gebruikte streektaal. Ze heeft nog meer uitgaven op haar naam, maar die zijn in het Nederlands geschreven. Klazien werkte mee  aan de langspeelplaat Kampereiland plat en de cd Het beste van Overijssel plat (1994).

Gerrit Pleiter (Kampen, ca. 1934) werd na zijn studie Nederlands docent aan het Stedelijk Gymnasium in Amersfoort. Hij schreef al vroeg gedichten. Die werden bekroond met de jeugdprijs van Overijssels Jaarboek 1949 en werden gepubliceerd in de tijdschriften Ontmoeting, Maatstaf en De Nieuwe Stem, en in verzamelbundels als Vloedlijn en Schepnet. Ook werkte hij voor de radio en maakte tv-spelen over Bonhoeffer, Kay Munk, Jan de Liefde en Kinderen van het Oude Volk. Na zijn pensionering in 1999 keerde Pleiter terug naar zijn 'land van herkomst' en ging weer gedichten schrijven, in de streektaal en in het Nederlands. Hij werkte mee aan het Gelders literaire tijdschrift Poëziepuntgl en het internettijdschrift Meander, won de eerste prijs bij het poëziefestival in Oosterbeek en schreef het beste gedicht bij de Oaveriesselse Skrieversbond.

Pleiter publiceerde ook enkele bundels, waaronder Uus van water en wind; gedichten uut het land van de iessel (Kampen : IJsselacademie, 2002), Moedergronden (Kontrast, 2005) en Twee vingers tijd (Kontrast, 2009).

Gerrit Pleiter heeft een eigen website: Gedichten rond de IJssel. Op Meander staat een interview met Pleiter.

Hennie Roth (Kampen, 12-12-1934 – Ridderkerk, 12-03-1995) was dichteres en jarenlang bestuurslid van de protestants-christelijke auteursvereniging Schrijvenderwijs. Hendrika Johanna Roth-Veltman droeg op de auteursdagen regelmatig voor uit eigen werk. Af en toe publiceerde ze in de taal van haar geboorteplaats Kampen, zoals in het tijdschrift van de IJsselakademie De skilder (1990, nr. 4, p.108), De Bome’en ‘An d'Iessel (1992, nr. 2, p.56), Storm en Ach, de droeve (1994, nr. 2, p. 25). Het verhaal ‘Luchtdruk’ verscheen in De Keuze; verhalen en gedichten in de streektaal (Kampen, IJsselakademie, 1995. 127 blz. p.104).

Jan Elhorst is een geboren Kampenaar met een groot gevoel voor de Kamper historie en groot pleitbezorger voor de Kamper streektaal, die hij zelf als geen ander spreekt. Hij was voorzitter van de Kamper Taalkringe en was jarenlang betrokken bij de politiek in zijn woonplaats. Onder zijn bijnaam Jan De Sokke, die verwijst naar zijn tijd als marktkoopman, stelde hij een ‘bukien’ samen, Kamper bi’jnamen; een uutgave van de Kamper Taalkringe, waarin meer dan driehonderd bijnamen staan. Zie: http://www.kbokampen.nl/indexnamen.htm

Jan Elhorst maakte een Kamper vertaling van het gedicht ‘Vrijheid’ van Marion Bloem: ‘Vri’jheid (in Kampen) // As vri’j weezn is: oal ie oe mond / want ik ‘eb iets te zeggn // As vri’j weezn is: ieje achter tralies / want dan ‘oevn wi’j niet bange te weezn/ veur al oe anders weezn en doen en anders loatn  (…)’

Zie: http://freedombymarionbloem.com/vrijheid/vrijheid-in-kamper-door-jan-elhorst/

Henk de Koning werkte zeventien jaar als journalist voor het Kamper Nieuwsblad. Zijn herinneringen legde hij vast in Verslaggever in Kampen; Schetsen en Herinneringen van een Oud-Journalist (Kampen; IJsselacademie, 2004). In de krant schreef hij onder het kopje 'Kamper Kruudmoes' columns in de streektaal. Met collega Teun Bleeker publiceerde hij de bundel Een klap van de steur (Buitenpost; Lykele Jansma, 1979). Daarin zijn de zeven verhalen in streektaal van zijn hand. In De Stentor 23-12-2004 publiceerde hij Een leeuw met Karst, een paginagroot verhaal, dat hij inleidt met: Een mense 'ef zo zien tradities: met Paosen noa de 'Eugte, met Pinksteren nao de Lehmkühle in Hattem en wat mien betreft met de karstdaagn lekker thuus, Gezellig de helektrieken keersjes in de karstboom an, een lekker stuk stolle bi'j de koffie en de Allesstook nog wat oppörken as 't buutn vrog donker wördt en de vrieskolde rond ét uus jakkert. Dan in oe luie stoel eem wegdoezelen en droomn det de Heuro weer een olderwetse gulden is, mensen wat zuuk ie dan buutn de deure?

Berry Selles uit Kampen was jarenlang zanger bij de Country Ramblers uit zijn woonplaats. Ook bracht hij enkele soloplaten uit in het Engels. Selles werkte met Het Complot mee aan het dialectmuziekproject Uutsprèken (IJsselacademie, 2006) waarvan een dvd met elf pop-, rock- of folksongs met teksten verscheen.

Bron: Streektaalzang.nl

De Geweldigheid is een punkrockband uit Kampen die startte in 2009 als een gelegenheidsband van diverse muzikanten uit andere bands. Het septet speelt nummers in het Engels en Nederlands. Daarnaast passeren ook liedjes in de streektaal van Kampen zoals Vies geveurlijk en Hoe noem ie mie. Leden zijn onder meer Mifget Ferrara, Bram van den Oever (zang) en Fokko Mellema (drums).

Sam Goudsmit (Kampen, 1884 - Amsterdam 1954) was een kind van arme ouders, die zich naast zijn werk via zelfstudie tot schrijver kon ontwikkelen. Hij schreef romans en een toneelstuk en vertaalde enkele werken uit het Frans. Zijn tussen 1929 en 1936 gepubliceerde historische romans werden zeer gewaardeerd. In de roman Zoekenden (Amsterdam: Mij voor Goede en Goedkoope lectuur, 1918) beschrijft hij een jaar uit het leven van een Joodse familie in het begin van de 20e eeuw, temidden van slagers, veehandelaren en handelaren in lompen en oud ijzer. De gesprekken zijn in streektaal en rijkelijk gelardeerd met Jiddische uitdrukkingen.

Johan Vis schreef Gerucht op de delta (Nijkerk: Callenbach, 1947). Het vertelt het verhaal van Evert. Na de brand van het ouderlijk huis komt Evert als knecht op Kampereiland. Daar ontmoet hij Zwiertje, een boerendochter. Het is een protestants christelijke roman die een beeld geeft van de omgang tussen boeren en knechten in de eerste helft van deze eeuw. De gesprekken zijn geschreven in streektaal.

Jurriën Gunnink promoveerde op ‘Het dialect van Kampen en omstreken’(Kampen; Kok,1908). Daarin is een 150 pagina’s tellende woordenlijst opgenomen. Het boek vormde de basis voor ‘Woordenboek van de Kamper Taal’ (Kampen; IJsselacademie, 2000. 192 p.), samengesteld door Albertus Fien (Kampen, 2-3-1912- 17-5-1994), J.B. Keuter e.a., aangevuld, bewerkt en ingeleid door Ph. Bloemhoff-de Bruijn, die later als aanvulling hierop nog een ‘Woordenlijst Nederlands-Kampers’ (IJsselacademie, 2004. 47 p.) samenstelde.

De Kamper Taalkringe is een wärkgroep van Historische vereniging Jan van Arkel. De Kamper Taalkringe ef gien ampätte leden. Iederene die lid is van ‘Jan van Arkel’ kan an de bezig-eden van de Taalkringe meedoen. De wärkgroep öldt zich bezig met gebruuk en be-old van de dialecten in et wärkgebied van de verenige,verzorgt dialectaovends met taaloefeningen en het vertellen van  ègen ver-alen in de ‘taalmaond’ maart, wördt et Groot Kamper Dictee e-olden.

Bron: http://hvjanvanarkel.nl/werkgroepen/kamper-taalkringe#sthash.nrfy3vL8.dpuf

IJsselacademie; is opgericht in 1977 op initiatief van de burgemeester van Kampen Drs. Sybren van Tuinen. De IJsselacademie begint in 1978 in de regio IJssel-Vecht als onderzoeksinstituut en kenniscentrum voor streektaal, geschiedenis en traditie in Overijssel. Zij geeft cursussen en lezingen en stelt lespakketten samen. Zij is tevens een uitgeverij. Naast het onderzoek naar de streektaal en het uitgeven van woordenboeken van plaatselijke dialecten stimuleert de IJsselacademie het literair gebruik van de streektaal door het organiseren van streektaal –schrijfwedstrijden. In 2014 verhuist de IJsselacademie naar het Historisch Centrum te Zwolle.

Een overzicht van de activiteiten op het terrein van de literatuur: Van 1982 tot 2005 organiseerde de IJsselacademie, in samenwerking met de Dialektkringe Salland en Oost-Veluwe, om de twee jaar een literaire streektaal- schrijfwedstrijd. Als afronding van de wedstrijden werd steeds een bundel gepubliceerd met een selectie van de ingezonden verhalen en gedichten; met vermelding om welk plaatselijk dialect het gaat. De bundel zijn: ‘Zwarte bezen op braandewien’ (1983),’Wanneer bin ie riepe’ (1985), ‘De aandere wereld; toneel’ (1987), ‘ ‘Is 't noe dat 't pas begint? verhalen voor kinderen’ (1989), ‘De vliegende slonde; en andere eigentijdse sprookjes’ (1991), ‘Thuus; verhalen uit heel Overijssel. Bundel ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de Afdeling Overijssel van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten’ (1992), ‘De keuze’ (1996), ‘Pluzen’ (1997), ’Pas op veur de boezekerel; griezelverhalen en –gedichten’ (1999), ‘Grenzen’ (2001), ‘Naobers’ (2003) en ‘Vlinders’ (2005). Opvallend is de grote verscheidenheid die de bundels in de loop de jaren laten zien en de afwisseling van onderwerpen, waarbij de nadruk nu eens ligt op sfeerschildering, dan weer op gevoelens, op een ernstige kijk op het leven of juist op humor.

Daarnaast komen er uitgaven met werk van schrijvers die al een eigen oeuvre hebben opgebouwd, zoals: Grietje Akkerman-Koobs, Jannie Bakker-Rietman, Henk Beens, Dik Kasper-van Dijk, Jelle Kaspersma, Henri Klomp, Geke Mateboer, Gerrit Pleiter, Broos Seemann,  Frouk Alice Weijs-Kroek, Gerrie van der Waarde-Nikkels, Femmie Woltman-Groen, Riek van der Wulp-Heutink, Klaas Würsten en Klèùsien uut Zalk

In 2006 verschijnt de bijzondere ‘Silvox schrievers serie’; zeven cd’s en bijbehorende tekstboekjes met verhalen en gedichten, voorgelezen door de auteur. Een bijzondere uitgave is ook  de ‘Keenderbiebel in de taal van thuus’ (2008) van Tineke van Buren.

De Geweldigheid is een punkrockband uit Kampen die startte in 2009 als een gelegenheidsband van diverse muzikanten uit andere bands. Het septet speelt nummers in het Engels en Nederlands. Daarnaast passeren ook liedjes in het dialect van Kampen zoals ‘Vies geveurlijk’ en ‘Hoe noem ie mien’.Leden zijn onder meer Mifget Ferrara, Bram van den Oever (zang) en Fokko Mellema (drums).

Paul Reichenbach en Riekie Ripke zijn de samenstellers van ‘Kampen in Tekst en Muziek’.(Kampen; Pear Productions, 2011. 1 cd +1 boek , 96 p.) Een CD met de bekendste liedjes over Kampen, gezongen door diverse koren en solisten en een boek met verhalen met betrekking tot Kampen en informatie over de koren en de zangteksten van de CD. De teksten van de liederen in het Kampens dialect zijn: J. Keuter – Kamper stedenlied (p. 64-65); Wim Duiveman & Dove – Ey’t al eheurt. De lange brugge (p. 74-75); Rob Hollander – D’olde zwarver (p. 72-73),  Kampen alleraerdigst stadtien, daer waer ik gebor’n bin (p. 88); Rob Holtens - In Kampen was vrogger een steegien (p. 76-77), 

Dr. Jacob Jan Spa (1939), emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam , specialist in onder meer Nedersaksische taalkunde, schreef ‘De dialecten van Groot-IJsselmuiden : klank- en vormleer van de dialecten van de gemeente IJsselmuiden, met de dorpen’s-Heerenbroek, Wilsum, IJsselmuiden en Zalk’ (IJsselacademie, 2000. 148 p.)

Klaas van der Kamp. Passie in de Provincie. Op TV Oost was op Eerste Paasdag, zondag 5 april 2015 een bijzonder programma te zien. In Passie in de Provincie wordt het paasverhaal verteld en verbeeld vanuit de hele provincie Overijssel. Toepasselijke passages uit de Bijbel over Pasen worden door verschillende lezers in hun eigen streektaal voorgedragen op zes verschillende locaties in Overijssel. Er is gefilmd in onder meer Borne, aan de IJssel bij Deventer, bij de Kroezeboom in het Twentse Fleringen en in de Buitenkerk in Kampen. Muzikale ondersteuning is verleend door het kamerkoor Cantabo en het klarinetkwartet Kla-vier.

Passie in de Provincie is een idee van ds. Klaas van der Kamp uit Kampen, die tevens een van de lezers is. De Stichting Twentaal, die de jaarlijkse kerstnachtdienst op TV Oost organiseert, tekende voor de productie.

Kijk bij: http://www.allesplat.nl/home/nieuws/