Verhalen/gedichten van
Losser

Het is nen woarmen dag west.
De hette trilt nog noa op 't roggelaand woar 't combine den helen dag an en of hef goan.
No is de row der of en ne vreadige röst valt oawer earf en akkers.
Heel in de wiedlöchtigheid grommelt en flikkert 'n doonderschoer.
Herman Lishof zit boeten op de baank oet te rösten van den zwoaren dag. Lenie, ziene vrouw, rommelt nog wat an in de kökken en de kinder bint de deur oet.
Het is ja zoaterdagoavend en dan wil het jonge volk vertier hebben. Dat mag ok wal, al hebt ze teggenwoordig mangs mear vertier dan hem leef is.
Dree kinder hebt ze: Maaike, Erwin en André.
Maaike is 't oaldste.
Ze is neggenteen, helder van verstaand en rap van tong.
Ze geet in Zwolle noar school en kump no nog elken vri'jdagoavend noar hoes.
Lang zal dat ok wal nich mear doeren. Ze mostert regelmoatig oawer dat thoeskommen.
"Het stinkt hier", zegt ze vaak, en trek hearen nös op veur alles wat het boerenleaven angeet.
Ach ja, zön dearnke, net in de bleui van 't leaven, ze zal nog wal wiezer worden.
Toch döt hem dat wal mangs zear, he is ok heel en dal boer in hert en nieren.
André is n jongsten, he is nog mear elf joar en gek op 't boerenweark.
Of en to helpt he a nen totas met in 't bedrief.
't Is 'n gewillig kearlke al is he mangs wat eigenwies.
Mear de meeste zoarg hef he um Erwin.
Dee jong dee stuurt zich neargens an. He döt wat hem good dunkt.
Erwin is zeuventeen joar en geet noar de middelbare laandbouwschool in de stad.
Sedert he doar hen geet is der gin laand mear met te bezeilen.
He kump 'soavends laat in hoes, smit met de pet noar zien schoolweark en is zo opsternoats as 't mear kan.
Herman möt zichzelf met pien in 't hert bekennen dat he de jong nich mear ankan, he is hem ontgreuid.
Ieder bod gef 't ruzie en stoat ze as kemphanen teggenoawer mekaar.
Het verbrödt de röst en de gezelligheid dee der toch ait was in hoes. He dörf 't Lenie nich te zeggen, mear de.jong bestelt hem.
Al meardre moalen mist he geald oet 't oale kamnet in zien kantöarke.
Lesten hef he de jong der bie trappeerd en hem der ongenoadig van langs geaven.
Mear 't helpt nich, he blif geald kwiet raken.
Het is verduld God geklaagd. Zönnen leppel van ne jong!
Zol he hem dan nich genog zakgeld geaven? He krig toch wal ne royalen cent.
Het jonge volk van vandaag an de dag, ie könt ze nich mear begriepen.
Ze hebt alles wat ze mear wunschet en toch bint ze nich tevrea.
Het wördt doonker boeten, het grommelschoer is vot trökken.
De stilte is veulbaar now.
Zwoar zuchtend steet he op en geet noar binnen.
Lenie zal de koffie wal gaaw kloar hebben.
De kleine jong is ok in hoes kommen en as dee eaven later noar ber is zeg Lenie: "Ik dach dat wie ok mear göngen. Oons Maaike blif bie hear vriendin sloapen en met Erwin wördt 't toch wal wear nachtweark."
As he in ber lig maalt de weurde van Lenie nog noa in zienen kop.
Nachtweark, dat is 't oetgoan heden ten dage.
Maaike zal ok wal nich veur twee uur, half dree in ber liggen. Dee is hen daansen.
En Erwin, zol dee ok hen daansen wean?
Dat dat aait zo laat möt wörden, vrogger was de nacht der um te sloapen.
Teggenwoordig sloapt ze oawerdag.
He kan doar nich teggen. Het is zo heel aanders as in ziene jonkheid.
Dan, langzaam-an, oontfearmt de sloap zich oawer hem.

He wördt wakker as de hoond begint te blekken. Met kump der ne auto ’t earf oprieden.
Het is a lecht, de zun schient deur een spleetke van de gedienen.
Wee kan doar now al zo vroog op n morgen wean?
He schöt in de boks en geet kieken.
Lenie is ok wakker wörden en loert achter 't gedien hen.
"Plietsie", röp ze veraltereard. "Oons Erwin, zol der wat met oons Erwin wean?"
Mear he is a vot noar oonder, 'n vaag geveul van onheil kump oawer hem.
Eaven later steet he oog in oog met ne plietsieagent.
Dee vertealt hem dat ze zien zön hebt greppen bie ne poging tot inbroak samen met twee aander.
Ze bint no inslötten op 't plietsieburo en wördt in de loop van n dag noar Almelo bracht.
Het lik hem to as krig he ne klap veur n kop met ne zwoaren moker.
Lenie steet achter hem te hulen, mear he zöt t aamper.
Zien kind in ’t gevang, maalt het deur zien kop.
"Ie heurt der nog wal mear van", zeg t agent as he vot geet.
As ze wear in de kökken stoat is he glattendal van 't perceel.
"Oonze jong," zeg he teggen Lenie, "Oonze jong nen inbrekker Dat kan toch nich woar wean?”
Mear Lenie zeg niks, zie huult stil.

Den zelfden oavend kump der nog n moal bezeuk van de plietsie.
Zee vertealt hear dat eare jong stöl um an geald te kommen veur drugs.
Tehoap met twee jongs oet de stad hef he bie ne supermarkt inbrökken.
't Was n tweeden inbroak a dee ze oetvretten hadden.
Op de school was nen drökken drugshaandel oontdekt en doar hadden de jongs ’t geald veur nödig.
Herman kan der met n kop nich bie.
Erwin, zien zön an de drugs?
Joa, aandre leu kan dat oawerkommen, leu oet de stad mear nich hear hier op n boer!
"Wie wet ja nich ees hoe dat grei der oet zöt!!"
"Toch is 't woar", zo verzekert hem den plietsieman.
Scheamte, vertwiefeling en helligheid striedt bie Herman um de veurrang.
Erwin, zienen oogappel en drugs? Het kan nich woar wean!
Wat zölt de leu wa nich zeggen, wat ne schaande!
Zien hele leaven is now verinneweerd. deankt he.
n Agent zeg dat ze de jong morgen könt bezeuken in Almelo woar he in veurlopige hechtenis zit.

Nog laat den oavend löp Herman eenzaam en verleuren oawer 't earf.
Met Lenie kan he der nich oawer proaten. Zie begint voart te lippen. Ze hef nooit vol kwoad van de kinder können heuren.
Mear he is vergreld.
Wat ne schaande veur earzame leu. Zo wat is nog nooit in de familie veurkömmen.
Zonnen lummel!

Den aandren dag goat ze noar Almelo hen met lood in de schoon. As zee in n klein keamerke bint toloaten, kump Erwin efkes later binnen met ne bewaker.
Lenie begint a wear te hulen.
Mear Herman is nieds, he veult zich schaandelijk vernederd.
Toch, as he het gezicht van de jong zot, zo verbiesterd met grote schrikogen dee hem schufterig anzeet, schöt het gemood hem vol.
He zöt den groten nood van zien kind en dan strit he oawer ziene eigen geveulens hen.
Met troanen in de ogen slög he n aarm um hem hen en zeg zacht: "Stil mear Erwin, wie zölt die wal helpen. Doe stees nich alleen. Mama en ik zölt alles doon um die hier wear oet te kriegen. En dan begin wie opni'j."
As ze n half uurke later wear boeten stoat is de wearld nich mear zo doonker veur Herman as toen ze noar binnen göngen.

Christien Grunder - Dialect van De Lutte

Eerder verschenen in: Taal tussen Oldemarkt en Oldenzaal (Enschede, Van Deinse Instituut, 1997).